بـعضی چیـزا هستند که خـاص خدا ساختـه شدند، و اگه برای خـدا ازشون استفاده نشود، فاسد می شوند و از بین می روند.
به عبـارت دیـگه، اگه ایـن اعمـال واسه خدا نبـاشه، شیـطـون، مثل نخود می پـره وسط و مـیزنـه بـه نـام خودش! (هرکی بود همینکارو می کرد، مگه نه؟!)
یـکی از ایـن اعمال، تـواضـع است. یـک کلمه 5 حرفی که کلی حرف و حدیث رو با خودش یدک می کشه...
بهترین تعبیرات و تعریف ها، در این زمینه، طبق معمول، مختص ائمه معصومین (ع) است.
بـدون فـوت وقـت سـراغ ایشان می رویم تـا از کـوثـر جامشان سیرابمان گردانند... توکل به خدا !
خداوند به حضرت موسی(ع) فرمود: «می دانی چرا از میان همه خلایقم،تو را برای سخن گفتن برگزیدم؟»
موسی عرضه داشت که : چرا پروردگارم؟
خدا پاسخ داد : «من در میان بندگانم جستجو کردم و خلایقم را زیر و رو کردم و در میان آنها کسی را متواضع تر و ذلیل تر و شکسته تر از تو در مقابل خویش نیافتم. موسای من! تو به هنگام نماز، گونة تسلیم و ضعف بر خاک عبودیت من می سایی1».
به حضرت داوود(ع) نیز فرمود: «ای داوود! همچنان که نزدیکترین بندگان به درگاه خداوند متواضع ترین آنانند، دورترین مردم به خداوند، کبر فروشانند.2»
اما انواع تواضع...
تواضع دو گونه است. یکی تواضع در قبال خدا و دیگری، تواضع برای خدا.
تواضع در قبال خدا، آن است که بنده شرط بندگی بجا آورد و حقارت و خفت و ذلت و نیازمندی خود را در مقابل خدا بشناسد و عظمت و قدرت و عزت واستغنای معشوق بداند و یقین کند که بارگاه معشوق، جمال کل، نور کل، قدرت کل، علم کل و مجموعة صفات کاملة حمیده است. و آنچه که در آن بازار خریدار دارد و بر سر دست می رود، عجز و خضوع و خشوع و تواضع و ذلت و نیازمندی است. و این کلام خداوند بر باور جانش بنشیند که :
«آشیان من در انحنای دلهای شکسته است.»
راستی، به نظر شما دلی پیدا می شه که در مقابل خدا نشکنه و فرو نریزه و آتش نگیره؟
پناه بر خدا از چنین دلی!
اما تواضعی که برای خداست، فروتنی در مقابل اولیاء و مؤمنان و مستضعفان و فرودستان و مسکینان است.
از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند: به راستی در آسمان دو ملکند که موکل بندگانند؛ هرکه برای خدا تواضع کند، او را بالا برند و هرکه تکبر کند، او را به خاک پستی نشانند.4
امام رضا(ع) نیز فرمودند: تواضع آن است که بامردم آن کنی که علاقه مندی با تو کنند. و باز فرمودند: تواضع درجاتی دارد، از آن جمله : که مرد، قدر و اندازه خویش بشناسد و کشتی نفس را در ساحل قلب سلیم فرونشاند و... خنجرهای بدی را با سپر نیکی های خویش بشکند و آتش خشم خود را به آب حلم بنشاند و با گذشت و نیکوکار باشد که ? اِنَّ ا... یُحِبُّ المُحسِنینَ ?5 «خداوند نیکوکاران را دوست می دارد.» بُعد دیگری از تواضع هم هست که در این دو مورد نمی گنجد و شایسته سومی هم نیست.
آن تواضع شرک آلوده و باطل است، مثل این که کسی ثروتمندی را بخاطر ثروتش تواضع کند.
? مَن تَواضَعَ غَنیاً لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلثا دِینِه? که دو سوم دین خود را فدای تواضع نابجای خویش می گرداند.
پی نوشت ها :
1. اصول کافی
2. اصول کافی
3. نهج البلاغه، خطبه متقین(همام)
4. اصول کافی
5. سوره آل عمران، آیه 134
